Không để tàu cá không đảm bảo các yêu cầu theo quy định ra khơi
Quyết tâm cùng các tỉnh thành ven biển trên cả nước gỡ “Thẻ vàng” của EC trong đợt thanh tra sắp tới, tỉnh Ninh Bình đang triển khai đồng bộ các biện pháp loại bỏ các hoạt động khai thác IUU. Trong đó, trọng tâm là giám sát lượng hải sản qua các cảng cá, duy trì hoạt động thiết bị giám sát hành trình (VMS), quản lý đội tàu, không để tàu cá không đảm bảo các yêu cầu theo quy định ra khơi.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình, hiện nay toàn tỉnh có 1.861 tàu cá. Tổng số lao động khai thủy sản trực tiếp trên biển là 5.724 người.
Tính đến giữa tháng 7 năm 2025, tổng sản lượng khai thác ước đạt 38.430 tấn, đạt 54,72% kế hoạch. Thời gian qua, công tác quản lý tàu thuyền được các lực lượng chức năng đặc biệt quan tâm. Tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 6 mét trở lên đã đăng ký là 1.368/1.368 chiếc và được cập nhật thông tin vào cơ sở dữ liệu nghề cá Quốc gia (Vnfishbase), đạt tỷ lệ 100%. Số tàu còn hạn đăng kiểm là 937/972 chiếc, đạt tỷ lệ 96,40%; còn 35 tàu hết hạn đăng kiểm chưa làm thủ tục do tàu hư hỏng không hoạt động được và số tàu cá này đều đang nằm bờ không đi hoạt động khai thác thủy sản.
100% tàu cá đủ điều kiện đi hoạt động khai thác thủy sản đã được viết số đăng ký, đánh dấu tàu cá theo quy định. Đã cấp giấy phép khai thác thuỷ sản được 1.334/1.368 tàu, đạt tỷ lệ 97,51%. Còn 34 chiếc chưa đủ điều kiện cấp giấy phép, do số tàu cá này đều đang nằm bờ không đi hoạt động khai thác trên biển hoặc tàu không còn khả năng hoạt động.
Ủy ban nhân dân các xã, phường chủ trì tập kết các tàu cá không đủ điều kiện hoạt động neo đậu tại khu neo đậu tập trung và lực lượng Biên phòng phối hợp với các lực lượng khác áp dụng các biện pháp quản lý để bảo đảm các tàu cá trên không tham gia hoạt động khai thác thuỷ sản.
Theo số liệu thống kê, tính đến giữa tháng 7 năm 2025, tàu cá đang hoạt động có chiều dài từ 15 mét trở lên đã lắp đặt thiết bị VMS là 589/593 chiếc, đạt tỷ lệ 99,33%. Còn 04 tàu đã đăng ký nhưng chưa lắp thiết bị VMS do chủ tàu mới đăng ký tàu cá, số tàu cá này đang nằm bờ không đi hoạt động.
Việc khai báo trước khi rời, cập cảng, ghi nộp nhật ký khai thác, công tác kiểm tra giám sát tàu được thực hiện nghiêm, qua đó từng bước nâng cao nhận thức của người dân về nghề cá có trách nhiệm.
Cơ quan chức năng của tỉnh theo dõi, kiểm tra, kiểm soát hoạt động của tàu cá thông qua thiết bị VMS, đã phát hiện và xử phạt vi phạm hành chính 40 vụ/1.165 triệu đồng đối với hành vi vi phạm về VMS.
Công tác theo dõi, kiểm tra, kiểm soát tàu cá tại cảng cá được thực hiện theo quy định; tổng số tàu đã làm các thủ tục khai báo truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử (eCDT) là 4.495 lượt tàu. Tổ chức trực 24/24 giờ kiểm tra, kiểm soát tàu cá rời cập cảng theo quy định, đã kiểm tra 2.239 lượt tàu, trong đó 1.094 lượt cập cảng, 1.145 lượt rời cảng.
Về thực thi pháp luật, kiểm tra, xử lý vi phạm được các cơ quan chức năng thường xuyên kiểm tra tại khu vực các cửa sông ra biển và vùng biển tỉnh Ninh Bình để phát hiện, kịp thời ngăn chặn và xử lý tàu cá có hành vi vi phạm khai thác IUU. Đến nay chưa phát hiện các vụ việc liên quan đến móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài.
Hàng tuần lập danh sách tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU báo cáo Cục Thủy sản và Kiểm ngư và gửi các đơn vị trong, ngoài tỉnh để phối hợp kiểm tra, kiểm soát đồng thời đăng tải lên cơ sở dữ liệu VMS. Lực lượng chức năng của tỉnh đã xử phạt vi phạm hành chính 103 vụ/1.809 triệu đồng.
Một số giải pháp trọng tâm
Việc ngăn chặn tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài là một trong những điều kiện tiên quyết để EC gỡ cảnh báo “Thẻ vàng”. Vì vậy, trong thời gian tới cơ quan chức năng của tỉnh Ninh Bình sẽ tiến hành tuần tra xử lý các vi phạm về khai thác trên các vùng biển của tỉnh, phối hợp theo dõi, giám sát, trao đổi thông tin, xử lý kịp thời tàu cá hoạt động trên biển có dấu hiệu vi phạm qua hệ thống giám sát tàu cá. Đồng thời, giao rõ trách nhiệm cho Ủy ban nhân dân các xã, phường tuyên truyền vận động, nắm chắc địa bàn, kịp thời phát hiện từ sớm từ xa, ngăn chặn ngay từ trong bờ tàu cá, ngư dân có ý định đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.
Đặc biệt, kiểm soát chặt chẽ việc xuất nhập bến của tàu cá kiên quyết không cho ra khơi những tàu không đảm bảo các yêu cầu theo quy định. Chấm dứt tình trạng tàu cá không có giấy phép, không duy trì tín hiệu VMS, tàu không có biển số, vẫn ra khơi hoạt động khai thác, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm. Xác minh, xử lý các trường hợp tàu cá không duy trì tín hiệu thiết bị VMS khi hoạt động trên biển, nhất là tàu có chiều dài lớn nhất từ 24 mét trở lên mất tín hiệu kết nối trên 06 giờ trên biển.
Phối hợp Bộ đội Biên phòng tỉnh cho tàu neo đậu chốt chặn tại các cửa sông ra biển trên địa bàn tỉnh nhằm ngăn chặn, phát hiện các lỗi vi phạm về khai thác IUU, không cho tàu cá vi phạm ra khơi, xử lý các trường hợp vi phạm. Tổ chức quản lý hoạt động xuất, nhập bến tại các cảng cá và bến cá tư nhân, truyền thống; giám sát, thống kê sản lượng ở những nơi chưa được đầu tư xây dựng cảng cá. Thực hiện nghiêm túc, hiệu quả hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử. Hướng dẫn ngư dân khai báo trên hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử (eCDT) trước khi rời, cập cảng.
Đồng thời, thường xuyên rà soát, lập danh sách từng trường hợp tàu chưa lắp thiết bị VMS, yêu cầu chủ tàu lắp đặt thiết bị VMS theo quy định, đồng thời xác định rõ nguyên nhân chưa lắp và vị trí neo đậu đảm bảo không đi khai thác khi chưa đủ các điều kiện theo quy định. Hướng dẫn các chủ tàu, thuyền trưởng thực hiện việc nâng cấp các thiết bị VMS theo quy định tại Nghị định 37/2024/NĐ-CP.
Mặt khác, thường xuyên rà soát, thông báo danh sách tàu nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU như tàu cá hết hạn đăng kiểm, giấy phép khai thác thủy sản, chưa có giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm, chưa lắp thiết bị VMS, không duy trì hoạt động của thiết bị VMS gửi các cơ quan, đơn vị trong và ngoài tỉnh để phối hợp kiểm tra, xử lý, xử phạt, không cho các tàu cá ra khơi khi chưa đủ các giấy tờ, thủ tục theo quy định.
Rà soát và tập kết các tàu cá không đủ điều kiện hoạt động neo đậu tại khu neo đậu tập trung áp dụng các biện pháp quản lý, theo dõi, giám sát để đảm bảo các tàu cá này không tham gia hoạt động. Rà soát các tàu cá mất kết nối trên địa bàn, có phương án theo dõi, giám sát, xác định rõ nguyên nhân, vị trí, địa điểm tàu cá nguy cơ cao vi phạm IUU đang neo đậu; yêu cầu các chủ tàu cá phải có tín hiệu thiết bị VMS trở lại; tuyên truyền, phổ biến quy định của pháp luật và phối hợp xử lý tàu cá vi phạm. Hướng dẫn yêu cầu các chủ tàu làm thủ tục giải bản đối với các tàu không đủ điều kiện hoạt động.
Tích cực triển khai hệ thống phần mềm truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử (eCDT) để thực hiện việc kiểm soát tàu cá ra vào cảng, thực hiện thu nhật ký khai thác, báo cáo khai thác, giám sát sản lượng thủy sản khai thác bốc dỡ qua cảng; nhập dữ liệu sản lượng vào phần mềm quản lý tàu cá Quốc gia Vnfishbase. Tuân thủ và thực hiện xác nhận, chứng nhận thủy sản khai thác đúng quy định theo yêu cầu của người dân và doanh nghiệp.
Hướng dẫn các tổ chức, cá nhân làm các thủ tục rời, cập cảng theo quy định trong thời gian cảng cá Ninh Cơ tạm ngừng một số hoạt động để cải tạo, nâng cấp; tổ chức giám sát sản lượng và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác được bốc dỡ; giám sát, thống kê sản lượng tại các bến cá, khu neo đậu tàu thuyền trên địa bàn tỉnh. Tiếp tục tập trung điều tra xác minh, xử phạt nghiêm các trường hợp chủ tàu cá vi phạm các quy định trong lĩnh vực khai thác thủy sản.
Thanh Thủy